HUNERÊ TABLOYÊN ŞEREFNAMEYÊ

Tabloyên di ve kitêbê de, di nusxeya yekemîn a Şerefnameyê de hatine çêkirin. Ev nusxe bi ihtîmaleke mezin bi destxeta Mîr Şerefxan bi xwe hatiye nivîsandin. Her tablo, dema ku di Şerefnameyê de dora mijar û behsa wan derbas bûye, hatine çêkirin û bûyereke dîrokî îzah dikin.

Nusxeya yekê ya Şerefnameyê ku tablo tê de ne, di Kitêbxaneya Bodleian a Zanîngeha Oxfordê de ye. Kopiyên di kitêbê de cî digrin, ji wir hatine girtin. Tablo, li ser jiyana civakî a li Kurdistanê fikrên cihê didin mirov. ‘Ebdurreqîb Yûsif ji yekê heta bi bîstan van tabloyan ji gelek aliyan ve analîz dike.

Şerefname’nin Resimli Kitabı Çıktı

Avesta Yayınları, Şerefxan Bedlîsî’nin ünlü eseri Şerefname’de yer alan tabloların değerlendirildiği bir kitap yayınladı.

Kitap, Kürtçenin Kurmanci lehçesinde... Şerefxan Bedlîsî’nin ünlü eseri Şerefname’de yer alan tabloların değerlendirildiği kitap çıktı. Ebdurreqib Yusif’ın kaleme aldığı Hunerên Tabloyên Şerefnameyê de, Bedlîsî’nin Şerefname’sinde yer alan tablolar, her yönüyle irdeleniyor. Bitlis hükümdarı Şerefxanê Bedlîsî, Şerefname adlı eserini 1597 yılında Farsça olarak yazdı. Bugüne kadar gün ışığına çıkan Kürt beyleri ve beylikleri tarihine ilişkin en önemli özgün kaynaklardan birisi olan Şerefname, Kürtlerin klasikleri arasında yer aldı. Şerefxanê Bedlîsî kitap yazım sürecinde, kimi olayları minyatür resimlerle anlatarak, bu minyatürleri kitapta toplamıştı. Kürt tarihini kaleme alan Şerefxanê Bedlîsî, kitabın birinci cildinde, olayları görsel yönüyle de gözler önüne seren 24 minyatür tablo yapıp kitapta yayımlamıştı. Kitabın ikinci cildini de Osmanlı ve Fars tarihi üzerine yazan Bedlîsî, ikinci cilde de 4 ayrı tabloyu yerleştirmişti.

Resimler kendisine mi ait?

Tablolar şimdiye kadar Şerefxanê Bedlîsî ‘kendisi mi yaptı, başkasının eseri mi?’ diye tartışıldı ancak, Bedlîsî’nin kitapta da anlattığı gibi çocukluğunda resim dersi alması, tabloların kendisine ait olduğu kanısı güçlendirdi. Tabloları değerlendiren tarihçiler de, bu yönle fikir belirtiyor. İsmi geçen Bedlîsî’nin tablolarını Avesta Yayınları 2007 Kasımı’nda Amed’de sergilemişti. Büyük ilgiyle izlenen serginin tarihi minyatürleri sırayla birçok Kürt ilinde sergilenecek. Şimdi de bu tabloları ele alan, her yönüyle onları değerlendiren bir kitap yayımladı. Ebdurreqib Yusif’ın kaleme aldığı kitap, 1991 yılında Stockholm’de Jîna Nû Yayınları tarafından yayımlandı. Eser, şimdi de Ziya Avcı’nın çevirisiyle Kurmanci lehçesinde Avesta Yayınları tarafından yayımlandı. Kitapta değerlendirilen tablolar Oxford Üniversitesinin Bodleian Kütüphanesinde bulunan Şerefname’nin ilk nüshasından alınmış. Kitabın çevirmeni Avcı’ya göre ‘Tablolar yüzde yüz Şerefxan Bedlîsî tarafından yapılmış.’

Tablolarla tarihi olaylar...

Şerefname’de her bir konu ele alındığında tablo yapılmış ve bu tablolarda tarihi olaylar izah edilmiş. 28 tablodan bazıları Hakkari’de bir av manzarası, Keladizê İşgali, Amediye, Cizîra Botan ile Mem û Zîn, Botan Beyini Meclisi, Hasankeyf, Eğil Kalesi, Bitlis Beyinin Meclisi’ni temsil ederken, aynı zamanda tablolarda dönemin giyim kuşamı, iş araçları, hayvanlar, savaş aletleri, meclisleri görmek mümkün. Kitabın yazarı Ebdurreqib Yusif her tablo için ayrı bir bölüm oluşturmuş ve her bölümde tablolardaki nesneler, insanlar, renkleri değerlendirmiş.

Hunerên Tabloyên şerefnameyê (Şerefname Tablolarının Sanatı) kitabından Şerefname’nin tabloları, Şerefname ve Şerefxanê Bedlîsî’yle ilgili bilgiler de bulmak mümkün.

Kurdish News, Cemil Oğuz / ANF / İstanbul