DİYARBEKİR VE MIRDASİLER TARİHİ

Mırdasilerin toprakları Amid (Diyarbekir / Diyarbakır) il sınırlarından başlayıp, batıya doğru Karacadağ’ın kuzey eteklerini izleyerek Adıyaman Gerger’i de içine alarak batıda Fırat nehrine, Fırat nehri sınır teşkil edecek şekilde kuzeye doğru çıkarak Pütürge’yi de içine alıp Elazığ, kuzeyde Munzur Dağları, Muş, Bingöl il sınırları ile doğuya doğru Zirkilerin ve Süleymani aşiretinin toprağı olan Lice (Atak) ve Silvan toprakları Mırdasilere sınır teşkil edecek şekilde yine Amid il sınırının kuzeydoğusunda son bulurdu. Mırdasiler gelip bu topraklara yerleştikten sonra kendilerine önce Piran (Dicle) ilçesini merkez seçtiler. Bu geniş topraklara yayılmış olan Mırdasilerin bölgeye geliş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte tarihi kaynaklar, dokuzuncu yüzyılın sonu ile onuncu yüzyılın başlarından beri bölgenin tarihinde rol oynadıklarını belirtmektedir.

Mırdasiler bölgeye geldikleri tarihten beri etkinliklerini sürdürmektedirler. Bölgenin kültürel, sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmuş, yarattıkları kültürel değerler yer yer harap da olsa günümüze kadar gelmiştir. Mırdasiler bölgede olduğu gibi Amid’in tarihine de çeşitli dönemlerde damgalarını vurdular. Nusret Aydın, bölge tarihine ilişkin bu ikinci çalışmasında; bölgede, günümüze kadar olup bitenleri daha iyi anlaşılır kılmak için çok gerilerden, Hititlerden başlayıp 20. yüzyıla kadar olan süreci tahlil etmeye çalışıyor.

Diyarbekir ve Mırdasiler Tarihi
Nusret Aydın, daha önce yayımladığı ‘Eğil Hükümdarları Tarihi’nde, günümüzde Diyarbakır’a bağlı bir ilçe olan Gîl (Eğil) ve yöresinin tarihini incelemişti. Yazar elimizdeki son çalışmasında da, Diyarbakır’dan başlayarak Adıyaman Gerger’i ve Elazığ’ı içine almış Mırdasi aşiretinin tarihine uzanıyor. Aydın kitabına, ilkçağlardan Mırdasilere kadar yörenin tarihini kapsamlı bir şekilde ele alarak başlıyor. Çalışmanın devamında da, Mırdasilerin, Antik çağda Sophene olarak bilinen yukarıdaki bölgeye gelişleri, buradaki imar faaliyetleri ve aşiret tarihinin önde gelen isimlerinin hayatı ve çalışmaları anlatılıyor.

Erkan Canan, Radikal Kitap, 30.03.2012