Dersim: Seyahatname

1888 ve 1895 yıllarında Dersim’i bir baştan bir başa dolaşan Antranik’in (Yeritsyan) 1900’de Tiflis’te Ermenice olarak yayınlanan kitabı ilk kez Türkçe’de.

Doğal konumundan iklimine, sularından bitki örtüsüne, hayvanlarına, kuşlarına, madenlerine ve kaplıcalarına değin bütün bir Dersim coğrafyasını gözler önüne seren Antranik, yüz yıl öncesinin Dersim yaşantısını da ayrıntılarıyla, köy köy hane sayısı ve nüfus istatistikleri de vererek aktarıyor. Yalçın dağlar ve sık ormanlarla çevrili haşin bir doğa ile iç içe yaşayan Dersimlinin duygu dünyası ve yaşam mücadelesi, halk tarihçilerinin ve seyitlerin ağzından, yazarın gözlemleri eşliğinde sunuluyor. Aşiret yaşamı, aşiretler arası ilişkiler, Ermeni Mirakyan aşireti ve Kızılbaşlar hakkında önemli bilgilerin yer aldığı kitap, Dersim-Osmanlı ilişkisi, merkezi otoriteye karşı tutum ve 19. yüzyılda Dersim’e yönelik askeri harekatlar ve sonuçlarının yer aldığı son bölümüyle tarihe de tanıklık ediyor.

Kitapta, yazarın notlarının yanı sıra, Türkçe baskıya özel olarak hazırlanmış editoryal açıklamalar, yerleşim yerlerinin eski ve yeni adlarının karşılaştırmalı bir listesi ve alfabetik bir dizin de yer alıyor.