1925 Kürt İsyanı ve Kemalist İktidar

Kürt isyanları ve direnişlerinin isimleri, amaçları vb. niteliğine ilişkin tüm tanımlamalar, resmi ideoloji tarafından devletin ve egemenlerin çıkarlarına göre yapılmıştır. Bu nedenle Koçgiri İsyanı “Alişan Bey Hareketi”, Dersim Direnişi “Seyit Rıza İsyanı”, 1925 Genç İsyanı “Şeyh Sait İsyanı” adı verilmiştir. Birçoğu isyan niteliğinde olmayan ve esas olarak devletin imha, inkar ve asimilasyon politikalarına karşı yapılan mevzi direnişlere de, çeşitli isimler altında “isyan” denilmiştir. Bu bağlamda gerek olayın gelişimi ve gerekse sonuçları bakımından diğerlerinden daha farklı bir konumda olan 1925 Kürt İsyanı’nın adı da sonradan değiştirilmiştir. İsyan başlamasından bastırılmasına kadar TBMM zabıtlarında, ulusal basında, Genelkurmay kayıtlarında ve İngiliz gizli belgelerinde “Genç Hadisesi” veya “Genç Kürt İsyanı” olarak geçmiştir. Ancak Genelkurmay Başkanlığı’nın hükümete gönderdiği (30 Nisan 1341 (1925) tarih ve 1835/2270 numaralı tezkere) bir uyarı yazısından sonra, hareketin önderlerinden biri olan Şeyh Sait’in İslami kişiliği ile özdeşleştirilerek adına “Şeyh Sait İsyanı” denilmiştir. Böylelikle 1925 Kürt İsyanı’nın “gerici ve irticai bir ayaklanma” olduğu şeklindeki resmi söylem günümüze kadar devam ettirilmiştir. Kitap 1924 sonundan başlayarak 1938 sonbaharına kadar olan yaklaşık 14 yıllık bir siyasal ve toplumsal dönemi ana hatlarıyla anlatmaya çalışıyor. Cumhuriyetin bu dönemi, Kemalist hareketin partileşmesi, Kemalist ilkelerin oluşumu, Kemalist iktidarın pekişmesi ve yükselme dönemidir. Bu yıllar aynı zamanda Kürtlere karşı sürekli ve sistemli olarak imha, inkâr ve Türkleştirme politikalarının yoğun bir şekilde uygulandığı dönemdir.